Kwarts horloges

Kwartsuurwerken zijn al meer dan 40 jaar in opmars: de elektronisch bediende modellen met kwarts als kern zijn op zijn laatst sinds de jaren 1970 niet meer weg te denken uit de horlogewereld. Dankzij hun onovertroffen nauwkeurigheid, grote onderhoudsvrijheid en verhoudingsgewijs lage productiekosten hebben ze een bestaansrecht naast klassieke mechanische klokken. Bovendien zijn ze, als bijzonder stille en lichte horloges, perfect voor dagelijks gebruik. Daarom zijn heren- en dameshorloges met kwartsuurwerk een integraal deel van het assortiment van de meeste bekende fabrikanten.

Populaire kwartshorlogemodellen

In het kielzog van het grote succes van de kwartstechnologie hebben de meeste horlogefabrikanten, waaronder de grote traditionele Zwitserse merken, overeenkomstige horloges in hun portfolio's opgenomen. Op CHRONEXT vindt u daarom modellen van Omega, Chopard, Patek Philippe, IWC en nog veel meer. Het Duitse luxemerk Glashütte in het bijzonder biedt een bijzonder groot assortiment kwartshorloges voor heren en dames, naast zijn mechanische klassiekers. Natuurlijk hoeven de wijzers van de tijd met de moderne technologie niets aan vormgeving op te offeren: Cartier, Jaeger Lecoultre en andere bekende fabrikanten versieren hun kwartsmodellen soms met opvallende, luxueuze kasten geheel in de stijl van het betreffende Maison. Dankzij het ontbreken van mechaniek zijn kwartshorloges echter meestal aanzienlijk goedkoper dan de mechanische fabrikaten van de luxemerken. De populairste modellen zijn de Hamilton Ventura, Chopard Happy Diamonds en kwartsmodellen van het merk Swatch.

Ontdekking van een veelbelovende technologie

In de jaren 70 en 80 beleefde het kwartsuurwerk zijn triomftocht: steeds meer fabrikanten schakelden over op de nieuwe technologie en de klanten genoten van de uiterst precieze modellen, die ook nog eens bijzonder betaalbaar waren. De technologie achter het kwartsuurwerk vindt zijn oorsprong echter in de 19e eeuw: al in 1880 ontdekten de Fransen Pierre en Paul Curie dat bepaalde kristallen zoals kwarts en toermalijn vervormen en dus 'oscilleren' als ze in aanraking komen met elektrische spanning. In 1928 kwamen Adolf Scheibe en Udo Adelsberger - twee natuurkundigen uit Duitsland - eindelijk op het idee om dit verschijnsel voor de horlogerie te gebruiken. Hun eerste horloges die op deze manier aangedreven werden zijn meters groot en hebben alleen de technologie gemeen met polshorloges van nu. De twee uitvinders doen nog een belangrijke ontdekking: met behulp van hun nauwkeurige uurwerken ontdekken ze dat de snelheid van de draaiing van de aarde in de loop van een jaar varieert.

Het in München gevestigde elektronicabedrijf Rohde & Schwarz onderkent al vroeg de mogelijkheden van de kwartstechnologie: aanvankelijk worden grote kwartsklokken gemaakt met elektronenbuizen; de eerste draagbare kwartsklok volgt in 1938.

Kwartscrisis en heroriëntatie

Aan het eind van de jaren 60 ging de Japanse firma Seiko in serieproductie met het eerste commerciële kwartsuurwerk. Het model Astron luidt de overspoeling in van de wereldwijde horlogemarkt met goedkope kwartshorloges uit Japan - tegenwoordig ook bekend als de 'kwartscrisis'. De horloge-industrie bevindt zich in een echte benarde situatie: de mechanische horloges van de traditionele fabrikanten, die voortdurend verder ontwikkeld worden, kunnen niet concurreren met de kwartshorloges wat nauwkeurigheid, gangreserve en levensduur betreft; bovendien zijn ze aanzienlijk duurder dan de Japanse massa-uurwerken.

Heroriëntatie van de horlogefabrikanten

In de jaren 70 sprongen veel van de grote horlogefabrikanten in Zwitserland en Duitsland op de trend van het kwartshorloge in, heroriënteerden zich en gingen zelf verder met onderzoek op het gebied van de kwartstechnologie. Zo zag het eerste kwartsuurwerk, het Calibre 21 met vibrerende motor, in 1970 het levenslicht. De traditionele Duitse firma Junghans is een van de pioniers op dit gebied en lanceert een polshorloge met kwartsuurwerk uit eigen productie, de 'Astro-Quartz', in 1970. Bovendien maakte het kwartsuurwerk de weg vrij voor een uitvinding zonder welke de horlogemarkt vandaag ondenkbaar zou zijn - het digitale polshorloge. De eerste in zijn soort is een model van het Amerikaanse horlogemerk Hamilton. Terwijl het digitale Hamilton-horloge nog steeds grote hoeveelheden elektriciteit nodig heeft om de tijd weer te geven, zullen fabrikanten als Longines binnenkort werken aan energiebesparende modellen met vloeibare kristallen (LCD) displays.

Vernieuwingen en nieuwe ontwikkelingen

De ontwikkeling van het kwartsuurwerk gaat snel in de jaren 70 en 80; door steeds meer vernieuwingen worden de horloges robuuster, krachtiger en - dankzij compacte kalibers - ook platter. De 'Dinosaure' van Omega was in 1980 slechts 1,46 millimeter hoog.

Een andere mijlpaal in de geschiedenis van het kwartsuurwerk is het kaliber 7M22 dat Seiko in 1986 presenteerde. Het bijzondere aan het model: het vernieuwende uurwerk zet bewegingsenergie om in elektrische energie, d.w.z. het wekt zijn eigen benodigde energie op. Deze technologie staat tegenwoordig bekend als 'Kinetic' en wordt op veel gebieden gebruikt.

Sinds de jaren 90 zijn veel horlogemakers teruggekeerd naar het traditionele ambacht van mechanische horlogerie. Niettemin zijn kwartshorloges een integraal deel van het assortiment van de meeste fabrikanten en staan ze nog steeds voor maximale precisie en verhoudingsgewijs lage prijzen.

Hoe werkt een kwartshorloge

Kwartshorloges zijn horloges waarin de frequentie niet meer bepaald wordt door een mechanische slinger of balanswiel, maar door elektronische impulsen. Deze worden doorgegeven aan het zogenaamde horlogekwarts, hetzij door middel van een batterij, een accumulator of een condensator. De kwarts met de vorm van een stemvork wordt zo in trilling gebracht en dient als maat. Voor een nauwkeurige tijdweergave wordt de oscillatiefrequentie, die normaal 32768 hertz bedraagt, teruggebracht tot één oscillatie per seconde.

De elektronisch gestuurde kwartshorloges kunnen vervaardigd worden met zowel analoge als digitale tijdsaanduiding. Zo worden de impulsen van de kwarts doorgegeven aan ofwel een stappenmotor, die de wijzers van het horloge bestuurt, ofwel aan een led- of LCD-scherm, waarop de tijd in de vorm van digitale cijfers wordt afgelezen.

Omdat de frequentie van kwartshorloges veel hoger is dan die van mechanische horloges, zijn ze ook veel nauwkeuriger. Tegelijk behouden ze hun precisie over een langere periode dan hun mechanische voorgangers: terwijl de laatste tot zes seconden per dag kunnen afwijken, hebben kwartshorloges slechts afwijkingen van vijf tot tien seconden per maand.

Kwartshorloges onderhoud

Omdat kwartshorloges elektrisch werken en niet afhankelijk zijn van mechanische onderdelen, zijn ze verhoudingsgewijs robuust en gemakkelijk te onderhouden. Bij een horloge dat op batterijen werkt, moet de batterij af en toe vervangen worden; als hij zijn energie uit zonnecellen haalt, vervalt ook deze maatregel. Ondanks de grote precisie van kwartshorloges treden na verloop van tijd onnauwkeurigheden op en daarom moet de tijdsaanduiding regelmatig vergeleken en bijgesteld worden met nauwkeuriger horloges, zoals radiogestuurde horloges. Op deze manier kan worden uitgesloten dat het kwartshorloge voorloopt of achterloopt. Om de nauwkeurigheid van een kwartshorloge zo goed mogelijk te bewaren, moet het vooral tegen grote temperatuurverschillen beschermd worden.